Jak skóra się opala?

Światło słoneczne (a poprawnie widmo światła słonecznego) składa się z trzech fal UV o różnej długości. UVA to najdłuższe fale, stanowiące większość światła słonecznego. Przyczyniają się one do przyspieszonego starzenia się skóry, ale nie wywołują poparzeń słonecznych. UVC są najkrótsze i w większości nie docierają na ziemię, gdyż pochłania je ozon w atmosferze. UVB to fale średniej długości. Stanowią około 5% widma, a mimo tego to właśnie one potrafią boleśnie przypiec skórę. Tak samo, jak ją opalić [1].

Pod wpływem fal UVB specyficzne komórki skóry – melanocyty – zaczynają wytwarzać melaninę, czyli pigment odpowiedzialny np. za kolor oczu czy włosów. Pod jej wpływem skóra ciemnieje. Melanina ma zdolność pochłaniania promieniowania słonecznego i odbijania jego najkrótszych fal. Opalenizna jest więc niczym innym jak reakcją obronną skóry na nadmierną ekspozycję na słońce [2].

Witaminy na opalanie

Powiedzmy to jeszcze raz: suplementacja nie zastąpi kremu z filtrem i kapelusza. Istnieją jednak witaminy, które pomogą Ci przygotować skórę na wakacje oraz wzmocnić ochronę przed degradacją jej komórek na skutek stresu oksydacyjnego wywołanego światłem słonecznym.

Beta-karoten

Sam w sobie nie jest witaminą, lecz prekursorem witaminy A, która w skórze występuje pod postacią retinolu [3]. Ten organiczny związek, który znajdziesz między innymi w marchwi, przed wakacjami powinien zostać Twoim najlepszym przyjacielem. Dlaczego?

Po pierwsze badania sugerują, że beta-karoten może wspierać naturalną produkcję melaniny [4]. A jak już wiesz, to właśnie melanina odpowiada za ten piękny letni brąz i jest mechanizmem ochronnym organizmu przed promieniowaniem słonecznym.

Po drugie beta-karoten sam w sobie jest również antyoksydantem, więc może wspierać ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym wywołanym promieniowaniem UVA i UVB. Dzięki temu może pomagać w zapobieganiu uszkodzeniom słonecznym, a także przyczyniać się do spowalniania procesów starzenia się skóry, związanych z negatywnymi skutkami ekspozycji na światło słoneczne [4-6].

Co ważne, aby właściwości fotoochronne beta-karotenu miały szansę wystąpić, badania sugerują, że potrzeba co najmniej 10 tygodni jego przyjmowania. Efekt ochronny będzie też zależał od dziennej porcji beta-karotenu [6].

Wypróbuj:

• Witaminy ADEK Osavi – z naturalnym beta-karotenem z alg.

Witamina C

Witamina C działa antyoksydacyjnie i wspomaga ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym wywołanym promieniowaniem UV. Jest również niezbędna do syntezy kolagenu, czyli białka, które wpływa na jędrność skóry, a które może być uszkadzane przez promieniowanie słoneczne [7-8].

Nie tylko doustna suplementacja

Kosmetyki z witaminą C są znane ze swojego działania na przebarwienia skóry, powstałe po ekspozycji na słońce.

Wypróbuj:

• Liposomalna witamina C 1000 mg
• Witamina C 1000 z rutyną i dziką różą
• Witamina C 1000 mg, proszek

Witamina D

Witamina D jak żadna inna kojarzy się ze słońcem, gdyż to właśnie ono uruchamia proces jej syntezy w organizmie. A jednak według ekspertów, opalanie się nie jest bezpiecznym ani zalecanym sposobem na pozyskanie tej witaminy, ponieważ zbyt długa ekspozycja na fale UVA i UVB może prowadzić do poparzeń, a nawet rozwoju nowotworów skóry. Bezpiecznym sposobem na uzupełnienie niedoborów tej witaminy jest spożywanie tłustych ryb morskich (przynajmniej 2 razy w tygodniu) lub jej suplementacja [8].

Czy witamina D ma jednak jakikolwiek wpływ na opalanie? Z pewnością nie zbrązowiejesz od niej szybciej, ale w jednym z badań zaobserwowano, że witamina D mogła modulować reakcję zapalną po ekspozycji na słońce [9]. Taki efekt witaminy D wymaga jednak potwierdzenia w większej liczbie badań.

Wypróbuj:

• Witamina D3, 2000 IU
• Witamina D3, 4000 IU
• Witamina D3 4000 IU w spray’u
• Witamina D3 3000 IU w spray’u

Witamina E

Witamina E jest znanym i cenionym przeciwutleniaczem, który ma zdolność wymiatania wolnych rodników. Dzięki temu chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Badania eksperymentalne sugerują, że może mieć również właściwości fotoochronne i spowalniać procesy starzenia się skóry spowodowane promieniowaniem słonecznym [10-11].

Wypróbuj:

• Olej z wiesiołka 1800 mg z witaminą A i E

Oprócz witamin – kwasy omega-3

Kwasy omega-3 pomagają zmniejszać stany zapalne. Według niektórych badań mogą łagodzić objawy suchości skóry i podrażnień, a także wspierać jej zdrowie w warunkach ekspozycji na promieniowanie UV. [3,12]. W badaniu na myszach z 2024 roku zaobserwowano zmniejszoną przeznaskórkową utratę wody oraz łagodzenie uszkodzeń wywołanych promieniowaniem UVB u myszy karmionych dietą zawierającą odpowiednie ilości kwasów omega 3 [13]. Ten aspekt wymaga jednak dalszych badań również z udziałem ludzi.

Wypróbuj:

• Super Strong Omega 3, 500 EPA / 250 DHA
• Omega-3 olej rybi 1000 mg
• Super Omega, 2900 mg Omega 3
• Daily Omega, 1600 mg Omega 3
• Omega-3 EXTRA, 1300 mg

Źródła:

1. Garone, Michael, i in. „A Review of Common Tanning Methods”. The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology, t. 8, nr 2, luty 2015, s. 43–47. PubMed Central, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4345932/.
2. Thingnes, Josef, i in. „The mathematics of tanning”. BMC Systems Biology, t. 3, czerwiec 2009, s. 60. PubMed Central, https://doi.org/10.1186/1752-0509-3-60.
3. Januszewski, Jacek, i in. „Nutritional Supplements for Skin Health—A Review of What Should Be Chosen and Why”. Medicina, t. 60, nr 1, grudzień 2023, s. 68. PubMed Central, https://doi.org/10.3390/medicina60010068.
4. Arct, Jacek, i Magdalena Mieloch. „β-carotene in skin care”. Polish Journal of Cosmetology, nr Academy of Cosmetics and Health Care, Warsaw, Poland, 2016, s. 19(3): 206-213.
5. Stahl, Wilhelm, i Helmut Sies. „β-Carotene and other carotenoids in protection from sunlight123”. The American Journal of Clinical Nutrition, t. 96, nr 5, listopad 2012, s. 1179S-1184S. ScienceDirect, https://doi.org/10.3945/ajcn.112.034819.
6. Flieger, Jolanta, i in. „Skin Protection by Carotenoid Pigments”. International Journal of Molecular Sciences, t. 25, nr 3, styczeń 2024, s. 1431. DOI.org (Crossref), https://doi.org/10.3390/ijms25031431.
7. Pullar, Juliet, i in. „The Roles of Vitamin C in Skin Health”. Nutrients, t. 9, nr 8, sierpień 2017, s. 866. DOI.org (Crossref), https://doi.org/10.3390/nu9080866.
8. Joshi, Mahika, i in. „Modulatory Role of Vitamins A, B3, C, D, and E on Skin Health, Immunity, Microbiome, and Diseases”. Pharmacological Reports, t. 75, nr 5, październik 2023, s. 1096–114. Springer Link, https://doi.org/10.1007/s43440-023-00520-1.
9. Scott, Jeffrey F., i in. „Oral Vitamin D Rapidly Attenuates Inflammation from Sunburn: An Interventional Study”. Journal of Investigative Dermatology, t. 137, nr 10, październik 2017, s. 2078–86. ScienceDirect, https://doi.org/10.1016/j.jid.2017.04.040.
10. Keen, Mohammad Abid, i Iffat Hassan. „Vitamin E in dermatology”. Indian Dermatology Online Journal, t. 7, nr 4, 2016, s. 311–15. PubMed Central, https://doi.org/10.4103/2229-5178.185494.
11. Nachbar, F., i H. C. Korting. „The Role of Vitamin E in Normal and Damaged Skin”. Journal of Molecular Medicine (Berlin, Germany), t. 73, nr 1, styczeń 1995, s. 7–17. PubMed, https://doi.org/10.1007/BF00203614.
12. Thomsen, Bryce J., i in. „The Potential Uses of Omega-3 Fatty Acids in Dermatology: A Review”. Journal of Cutaneous Medicine and Surgery, t. 24, nr 5, 2020, s. 481–94. PubMed, https://doi.org/10.1177/1203475420929925.
13. Harauma, Akiko, i in. „Omega-3 fatty acids mitigate skin damage caused by ultraviolet-B radiation”. Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids, t. 203, kwiecień 2024, s. 102641. ScienceDirect, https://doi.org/10.1016/j.plefa.2024.102641.