Co to jest colostrum, czyli wszystko, co warto wiedzieć o siarze

Siara (łac. colostrum) – nazywana także młodziwem i pierwszym mlekiem – jest specjalnym płynem wytwarzanym przez gruczoły mlekowe ssaków – w tym ludzi – pod koniec ciąży oraz przez kilka dni po porodzie. Ze względu na to, że zawiera w sobie znacznie więcej związków aktywnych niż zwykłe (dojrzałe) mleko, uważana jest za jeden z lepszych naturalnych sposobów poprawy pracy układu immunologicznego. Colostrum ma kluczowe znaczenie dla noworodka. Dostarcza mu bowiem niezbędnych składników odżywczych oraz chroni go przed chorobotwórczymi drobnoustrojami stymulując jego układ odpornościowy – siara stanowi jedyną formę odporności dla dziecka przez około 3 pierwsze miesiące życia. Wpływa więc na prawidłowy rozwój niedojrzałego jeszcze systemu immunologicznego ^{[1, 2, 3]}.

Składniki siary, czyli jakie związki aktywne immunologicznie wpływają na jej wielokierunkowe działanie

Siara jest bogatym źródłem immunoglobulin, peptydów oraz mikro- i makroelementów. Zawiera również węglowodany oraz lipidy. Wśród najważniejszych związków aktywnych zawartych w colostrum wymienić można składniki białkowe, które dzielą się na dwie grupy:

• kazeiny (białka nierozpuszczalne) – posiadają właściwości immunoregulacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne; nazywa się je także źródłem energii;
• białka serwatkowe (rozpuszczalne składniki białkowe) – obejmują one:
  • immunoglobuliny – colostrum jest bogatym źródłem immunoglobulin, które są kluczowe na etapie przenoszenia przez matkę biernej odporności na potomstwo; IgG jest główną klasą immunoglobulin występującą w siarze bydlęcej ^[4]; są to przeciwciała, które uczestniczą w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego;
  • laktoferynę (LF) – działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, i immunomodulujące;
  • α-laktoalbuminę (LA) – działanie przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, przeciwstresowe;
  • β-laktoglobulinę,
  • laktoperoksydazę – działanie przeciwbakteryjne;
  • glimakropeptyd – działanie przeciwbakteryjne, przeciwzakrzepowe ^{[1, 2, 3]}.

Do innych regulatorów odporności zawartych w siarze bydlęcej zaliczyć można kolostryninę (znaną również jako polipeptyd bogaty w prolinę lub PRP). Odpowiada ona m.in. za przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe i immunomodulujące działanie colostrum ^{[2, 3]}.
Ponadto, siara bydlęca zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D i E), witaminy rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B) oraz minerały: wapń, miedź, żelazo, cynk, mangan, fosfor i magnez. Zawartość tych składników może przyczyniać się do działania przeciwutleniającego oraz wspierającego odporność ^[2].

Immunoglobuliny zawarte w siarze bydlęcej i ich znaczenie dla organizmu

Immunoglobuliny to białka odpornościowe wytwarzane przez komórki układu odpornościowego, które odgrywają główną rolę w adaptacyjnej humoralnej odpowiedzi immunologicznej. Przeciwciała, czyli wspomniane immunoglobuliny, wykazują zdolność do rozpoznania i eliminowania antygenów (obcych cząsteczek). Biorąc udział w reakcjach odpornościowych mają za zadanie zneutralizować i usunąć szkodliwe bakterie, wirusy, grzyby i innego rodzaju patogeny chroniąc tym samym organizm przed ich chorobotwórczym działaniem ^{[5, 6]}. Immunoglobuliny stanowią ważny składnik aktywności immunologicznej siary. Są kluczowe podczas przekazywania przez matkę odporności biernej na potomstwo. Właśnie dlatego nazywa się je najważniejszymi mediatorami układu immunologicznego^{[6, 7]}.
Colostrum bovinum jest bogatym źródłem immunoglobulin. Wymienić tutaj można IgA, IgD, IgE i IgM, jednak to immunoglobuliny typu G (IgG) są tymi głównymi. Badania wykazały, że wykazują one właściwości ochronne u wielu gatunków, w tym ludzi ^{[2, 6]}. Suplementacja siarą bydlęcą – dzięki zawartości immunoglobulin typu G – może wspierać funkcje immunologiczne organizmu, co wydaje się obiecujące szczególnie dla osób z obniżoną odpornością. Przyjmowanie młodziwa wpływa zarówno na odporność bierną, jak i modulację nabytego i wrodzonego układu immunologicznego^[2]. Udowodniono też, że colostrum wołowe wspiera pracę układu pokarmowego i oddechowego ^[8].

Colostrum – na co pomaga?

Właściwości siarysą szerokie. Wykazuje pozytywne działanie wspierające organizm zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. W pierwszych okresach życia stanowi tarczę ochronną przeciwko patogenom. Z kolei w późniejszym czasie jest wsparciem w wielu schorzeniach – zarówno tych przewlekłych, jak i przejściowych. Suplementacja siarą może więc pomóc zapobiegać wielu dolegliwościom, a także wspierać w ich zwalczaniu^[1]. Na rynku można znaleźć różne rodzaje colostrum: m.in. owcze i kozie. Najpopularniejsze jest jednak bydlęce (łac. colostrum bovinum). Pora poznać wpływ siary na różne funkcje organizmu.

Właściwości immunomodulacyjne colostrum

Colostrum posiada silne działanie immunomodulacyjne – to oznacza, że ma wpływ na wzmacnianie odpowiedzi układu odpornościowego ^[9]. Dzięki temu może chronić przed bakteriami lub wirusami. Za właściwości te odpowiada laktoferyna (LF) oraz kolostrynina (PRP), a także w mniejszym stopniu kazeina. Związki te mają wielotorowe działanie – wpływają na samoregulację procesów biologicznych, aktywację reakcji odpornościowej oraz zapobieganie nieprawidłowym odpowiedziom układu odpornościowego (autoimmunizacji) ^[1].

Przeciwdrobnoustrojowe i przeciwzapalne właściwości siary

Colostrum wykazuje działanie profilaktyczne przeciwko różnego rodzaju infekcjom. Posiada właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze i przeciwgrzybicze. Odpowiedzialne są za to wspomniane wcześniej immunologicznie aktywne związki siary – głównie laktoferyna ^[1]. To sprawia, że młodziwo może być cenną pomocą zarówno w kwestii zapobiegania zakażeniom, jak i wsparcia organizmu w powstałej już infekcji. Wykazano też, że lizozym może mieć przeciwzapalne działanie ^[3].

Wpływ colostrum na wyniki sportowe i jakość treningu

Korzyści ze stosowania colostrum odczuć mogą osoby aktywne fizycznie. Udowodniono, że substancja ta może zwiększać moc beztlenową ^[10] i usprawniać powysiłkowe procesy regeneracyjne, co przekłada się na lepszą wydajność podczas treningu ^[11]. Badania wykazały, że siara ma także wpływ na skład ciała – w połączeniu z ćwiczeniami może zwiększyć beztłuszczową masę ciała u kobiet i u mężczyzn ^[12].

Jak działa colostrum na jelita?

Laktoferyna zawarta w colostrum wpływa na regulowanie składu mikroflory jelitowej noworodków^[1] oraz chroni przed wystąpieniem biegunki podróżnych wywołanej bakterią E. coli^[13]. Co ważne, LF hamuje wzrost chorobotwórczych bakterii w jelicie jednocześnie nie zabijając korzystnych szczepów bakterii mlekowych ^[1]. Takie działanie colostrum znacznie zwiększa bezpieczeństwo przyjmowania go i wpływa pozytywnie na mikrobiotę. Dodatkowo, bioaktywne oligosacharydy obecne w siarze działają jako prebiotyk, czyli stymulują wzrost pożytecznych bakterii w świetle jelita^[2], a laktoferyna wykazuje właściwości ochronne na komórki nabłonka jelita^[3]. Udowodniono też, że kazeina działa protekcyjnie w zespole nieszczelnego jelita (endotoksemii) ^[3], który powoduje wiele zaburzeń ze strony układu pokarmowego – m.in. biegunki, zaparcia, wzdęcia i bóle brzucha.

W jaki sposób pozyskujemy colostrum? Co wpływa na jego jakość?

Colostrumto popularna substancja, która dostępna jest w formie suplementów diety – np. w postaci proszku lub kapsułek. Ze względu na to, że siara to tzw. pierwsze mleko ssaków płyn ten pozyskuje się do kilku dni po porodzie m.in. od krów, kóz, owiec i klaczy. Wydzielinę tę zbiera się w poszczególnych gospodarstwach i zamraża, by następnie wysłać ją do zakładów przetwórczych, które zajmują się pasteryzacją, suszeniem rozpyłowym lub liofilizacją na proszek. Do istotnych czynników wpływających na jakość siary należy czas jej pobrania po wycieleniu. Najczęściej stosuje się zasadę, by pozyskiwać colostrum do 3. dnia po porodzie. Najbardziej wartościowe jest to zbierane do 12 godzin po wycieleniu – zawiera największą ilość składników odżywczych, głównie immunoglobulin typu G. Zarówno okres zbioru, jak i sposób przechowywania i przetwarzania może znacznie wpłynąć na bioaktywność produktu. Im później pozyskuje się siarę, tym mniejsza jest m.in. zawartość IgG ^[2].

Colostrum od OSAVI – jakość, skuteczność i przejrzyste zasady pozyskiwania młodziwa

Na jakość produktu wpływa sposób pozyskiwania substancji. Colostrum zbierane jest z nadwyżki pierwszego doju, najpóźniej do 12 godzin od wycielenia. Pozwala to uzyskać wysoką zawartość immunoglobulin typu G w końcowym produkcie na poziomie powyżej 30% IgG. Siara pochodzi od krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej wypasanych na terenie tzw. Zielonych Płuc Polski. Sposób pozyskiwania colostrum jest oparty na przestrzeganiu ściśle określonych zasad, w tym przyjazności dla środowiska. Młodziwo od OSAVI pobierane jest od zdrowych krów, u których nie były stosowane syntetyczne hormony wzrostu, a w przypadku podawania zwierzętom antybiotyków zachowano okres karencji. Przetwarzanie go udoskonalonymi metodami pozwala nam dostarczyć Ci produkt o wysokiej biodostępności. Mowa tutaj o:

• procesie mikrofiltracji (bez pasteryzacji) – dzięki niemu możliwe jest usunięcie potencjalnie szkodliwych patogenów z zachowaniem bioaktywności biologicznie ważnych białek (m.in. immunoglobulin i peptydów);
• suszeniu rozpyłowym – wykorzystuje się w nim działanie pary wodnej o niskim ciśnieniu i wpływ dokładnie kontrolowanych temperatur; dzięki temu można uzyskać wysokiej jakości proszek przy jednoczesnej ochronie białek siary.

Zarówno suszenie w wysokich temperaturach, poddawanie colostrum pasteryzacji, jak i pozyskiwanie go po wielu godzinach od laktacji negatywnie wpływa na jego jakość. Wybierając siarę w formie suplementu warto zwrócić uwagę na informacje, które podaje producent. Dzięki temu można świadomie kupić produkt z maksymalną ilością substancji czynnych i tym samym uzyskać najlepsze efekty suplementacji. Colostrum OSAVI jest przetwarzane z uwzględnieniem najważniejszych etapów procesu produkcyjnego (procesu mikrofiltracji i suszenia w odpowiednich temperaturach).

Trzy różne Colostrum od Osavi

[1] Rak, K., & Bronkowska, M. (2014). Immunologiczne znaczenie siary. Hygeia, 49(2), 249-254.
[2] Playford RJ, Weiser MJ. (2021). Bovine Colostrum: Its Constituents and Uses. Nutrients; 13(1):265. https://doi.org/10.3390/nu13010265.
[3] Zimecki M., & Artym J. (2005). Therapeutic properties of proteins and peptides from colostrum and milk. Advances in Hygiene and Experimental Medicine, 59.
[4] B Hurley WL, Theil PK. (2011). Perspectives on immunoglobulins in colostrum and milk. Nutrients; 3(4):442-474. doi:10.3390/nu3040442.
[5] Mix E., Goertsches, R. & Zett U.K. Immunoglobulins—Basic considerations. J Neurol 253 (Suppl 5), v9–v17 (2006). https://doi.org/10.1007/s00415-006-5002-2.
[6] Hurley WL, Theil PK. (2011). Perspectives on Immunoglobulins in Colostrum and Milk. Nutrients; 3(4):442-474. https://doi.org/10.3390/nu3040442.
[7] Janusz Marcinkiewicz J., Siedlar M. Fizjologia i podstawy organizacji układu immunologicznego, Podręcznik pediatrii. Immunologia. Medycyna Praktyczna. Pobrano 16.04.2023 z https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.166.1.
[8] Ulfman L. H. t. al. (2018). Effects of bovine immunoglobulins on immune function, allergy, and infection. Frontiers in nutrition, 5, 52.
[9] He, F. et. al. (2001). Modulation of human humoral immune response through orally administered bovine colostrum. FEMS immunology and medical microbiology, 31(2), 93–96. https://doi.org/10.1111/j.1574-695X.2001.tb00504.x.
[10] Buckley, J. D., Brinkworth, G. D., & Abbott, M. J. (2003). Effect of bovine colostrum on anaerobic exercise performance and plasma insulin-like growth factor I. Journal of sports sciences, 21(7), 577–588. https://doi.org/10.1080/0264041031000101935.
[11] Buckley, J. D. et. al. (2002). Bovine colostrum supplementation during endurance running training improves recovery, but not performance. Journal of science and medicine in sport, 5(2), 65–79. https://doi.org/10.1016/s1440-2440(02)80028-7.
[12] Antonio J., Sanders M. S. & Van Gammeren D. (2001). The effects of bovine colostrum supplementation on body composition and exercise performance in active men and women. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 17(3), 243–247. https://doi.org/10.1016/s0899-9007(00)00552-9.
[13] Otto W. et. al. (2011). Randomized control trials using a tablet formulation of hyperimmune bovine colostrum to prevent diarrhea caused by enterotoxigenic Escherichia coli in volunteers. Scandinavian journal of gastroenterology, 46(7-8), 862–868. https://doi.org/10.3109/00365521.2011.574726.